20 Eylül 2018'de açıklanan Yeni Ekonomi Programı'nın (YEP) "Cari Açık" başlıklı bölümünde YEP'in önemli hedeflerinden cari işlemler açığını sürdürülebilir bir seviyeye indirmek için gerekli tedbirlerden birini teşkil eden İhracat Ana Planı 2019 yılında hazırlanarak 29 Ağustos 2019 tarihinde basın açıklamasıyla duyurulmuştur. Bu kapsamda, 10 Nisan 2019 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından “Yapısal Dönüşüm Adımları, 2019” kamuoyu ile paylaşılmış olup, bu doğrultuda, yapısal politika adımları finansal sektör, enflasyon ile mücadele, bütçe disiplini, vergi dönüşümü ve sürdürülebilir büyüme ve istihdam olmak üzere toplam 5 ana başlıkta gruplandırılmıştır. İhracat Ana Planı bu ana başlıklardan, “Sürdürülebilir Büyüme ve İstihdam” politika adımının alt politikalarından biri olarak yer almıştır. 2019-2023 yıllarını kapsayan 11. Kalkınma Planı; istikrarlı büyümenin ihracata dayalı olduğu bir anlayışla hazırlanmıştır. Bu kapsamda İhracat Ana Planı’nı hazırlarken Kalkınma Planı hedefleri esas alınarak 2023 yılında 226,6 milyar dolar ihracat değerine ulaşılması hedeflenmektedir. İhracat Ana Planı hazırlıkları kapsamında, Bakanlıklarımız, Sivil Toplum Kuruluşları ve ihracatçı firmalar ile temas ederek tüm paydaşların görüş ve beklentileri dikkate alınmıştır. Bunun yanında, ulusal ve uluslararası raporlar ile ihracatta önde gelen ülkelerin stratejileri incelenmiş; küresel gelişmeler referans alınmıştır. İhracat Ana Planı, küresel gelişmeler bağlamında ülkemizin içinden geçmekte olduğu teknolojik gelişim/dönüşüm sürecinde dış ticaret süreçlerinin kolaylaştırılması, ar-ge, inovasyon, tasarım ve markalaşmaya odaklanarak ihraç ürünlerinin katma değerinin arttırılması amacıyla politika araçlarının günün koşullarına göre etkinleştirilmesine yönelik bir yol haritası ortaya koymaktadır. İhracat Ana Planı kapsamında; 1-Yeni nesil serbest bölgelerle katma değeri yüksek, orta ileri ve yüksek teknolojili ürün ihracatının artırıldığı, 2- Pazar ve ürün çeşitliliğimizin sağlandığı, 3-İhracatın tabana yayıldığı, 4-Dış ticaret süreçlerinin her aşamasının yapay zekâ, blokzincir gibi gelişen teknolojilerden ve dijitalleşmeden istifade edilmek suretiyle son derece kolaylaştırıldığı, 5-İhracat desteklerimize yeni yaklaşımların getirildiği, 6-Yeni finansman imkânları ile ihracatçımıza daha çok destek olunduğu, 7- Dünyanın yeni becerilerine ve donanımına sahip gençlerimizi yetiştirmek adına klasik yabancı dillere ilaveten Rusça, Çince, Latin dilleri gibi dillerde eğitim veren Dış Ticaret Meslek Liselerinin kurulduğu, 8-Dijital teknolojilerden faydalanan Ticaret Müşavirleri ağıyla tüm dünyadaki gelişmelerin anlık takip edildiği, bir anlayışı hayata geçirmek suretiyle sürdürülebilir ihracat artışının sağlanması hedeflenmektedir. Bakanlığımızca ilgili paydaşların katılımıyla yapılan çalışmalar sonucunda; ABD, Brezilya, Çin, Etiyopya, Fas, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Irak, İngiltere, Japonya, Kenya, Malezya, Meksika, Özbekistan, Rusya ve Şili “hedef ülkeler” olarak belirlenmiştir. Söz konusu ülkeler; Dünya Gayri Safi Yurtiçi Hasılasından %60 pay almakta, Dünya ithalatının %43,7’sini gerçekleştirmekte, ihracatımızdan da %25,2 pay almaktadır. Bu noktada belirlediğimiz Hedef ülke- hedef sektör yaklaşımı ile hedef ülkelerin ithalatından aldığımız payın %0,5’ten %1’e çıkarılarak hedef sektörlerimizin ithalatında konumumuzun güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. İhracat Ana Planında yapılan çalışmalar kapsamında küresel trendler de dikkate alınarak makine, otomotiv, elektrik-elektronik, kimya ve gıda endüstrisi hedef sektörler olarak belirlenmiş olup; bu sektörler Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı ile de uyumludur. Dünya ticaretinde payı artan bu sektörlerde küresel ticarette konumumuzun güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, İhracat Ana Planı kapsamında hayata geçirilecek somut politika ve projeler aşağıda arz edilmektedir. • Yüksek teknolojili yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’ye çekilerek serbest bölgelerin teknoloji serası olarak konumlandırılması ve Kümelenme temeline dayanan ekosistemin oluşturulmasıyla katma değeri yüksek, ileri teknolojili mal ve hizmet ihracatının artırılması amacıyla Ar-Ge ve Teknoloji odaklı İhtisas Serbest Bölgeleri kurulacaktır. • İhracatçı Dostu Dijital Uygulamalar (Yapay Zeka destekli Akıllı İhracat Robotu, Akıllı İhracat Platformu, Blokzincir Uygulamaları, E-Ticaret, Destek Yönetim Sistemi) ihracat süreçlerine entegre edilecek, Gümrüklerde Dijitalleşme ile kolay ve hızlı ticaret imkanları daha da geliştirilecektir. • Ticaret diplomasisi araçları ile ülke menfaatlerimiz gözetilerek yeni STA’lar müzakere edilecek ve yürürlükte bulunan STA’larımız günümüzün ihtiyaçlarına göre güncellenecektir. • Ticaret Politikası Araçları ile damping ve sübvansiyonlu ithalatın yerli üreticilerimize verdiği zararı önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasına devam edilecektir. • Ticaret Müşavirliklerimizi daha etkin, verimli ve görünür hale getirecek projeler hayata geçirilecektir. • İhracat seferberliğinin tabana yayılması amacıyla kadın ve genç girişimcilerimizin ihracatımızdaki payını artıracak ve konumlarını güçlendirecek yeni projeler geliştirilecek, bu kapsamda “Türkiye Kadın Girişimci Network’ü oluşturulacak, “İhracat Akademileri” ve “Melek Yatırımcı Ağı” kurulacaktır. • Halihazırda ihracat yapmayan firmalarımızı ihracata yönlendirmek amacıyla da “Mikro Firma Analizleri ile İl Bazında Potansiyel İhracatçılar Programı” başlatılacak, TİM ve TOBB işbirliğiyle faaliyete geçmiş olan “İhracat Destek Ofisleri” bütün Anadolu’ya yayılacak, Ticaret Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile özel eğitim ve destek programları oluşturulacaktır. • İhracatımızın finansmanı sahasında, Türk Eximbank, KOBİ’lerimizin %75’inin desteklenmesi ve ihracatı destekleme oranının %29 seviyesine çıkartılması hedefine yönelik olarak yeni mekanizmaları, projeleri ve hizmet ihracatına yönelik ürünleri hayata geçirmeye devam edecektir. Bu kapsamda, uzun vadeli ve uygun maliyetli finansman desteği, kur riskine karşı yeni ürünler, kadın ve genç girişimcilere özel kredi programı, İVME finansman paketi kapsamında yüksek ve orta-yüksek teknolojiye pozitif ayrımcılık, finansal kuruluşlar alıcı kredisi programı gibi uygulamalar hayata geçirilecektir. • Ticaret Bakanlığı tarafından 360 DERECE yaklaşımıyla her firmanın ihtiyacına yönelik tetikleyici, dönüştürücü ve hızlandırıcı rollere sahip destekler sunulmaktadır. Bu kapsamda, ihracatı yeni öğrenen veya düzenli bir ihracatı olmayan KOBİ’lere yönelik “Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi” desteği, küresel tedarik zincirinde ülkemizi o zincirin en güçlü halkası yapmak üzere proje bazlı bir hibe programı olan Küresel Tedarik Zinciri desteği gibi özel destek unsurları etkin şekilde uygulanmaya devam edilecektir. • Uzun vadede, üretimde mükemmeliyet ile tedarikte güvenilir partnerler olarak kendini ispat eden firmalarımızın “co-designer” olarak isimlendirildiği şekliyle bu dev şirketlerin ürünlerini tasarlamalarında da çözüm ortağı olmalarına doğru terfi etmeleri sağlanacaktır. • Firmalarımızın yurtdışı pazarlara girmelerine imkân tanımak üzere hukuki, mali veya pazarlama konularında özel danışmanlıkların verildiği, bürokratik işlemlerin azaltıldığı ihracatçıya ilgili ülkede anahtar teslim çözümler sunan Türkiye Ticaret Merkezleri (TTM) yaygınlaştırılacaktır. • Hedef ülke hedef sektör yaklaşımı ile firmalarımıza ilave destekler sağlanacaktır. Bu kapsamda, Bakanlığımızca belirlenen hedef ülkeler ve hedef sektörlerde fuar katılım desteği %75’e, TTM desteği %80’e, Sektörel Ticaret Heyeti Desteği %65’e, Yurtdışı Birim Marka Tescil ve Tanıtım Desteği %75’lere kadar artırılacaktır. Sonuç olarak İhracat Ana Planı, küresel eğilimler doğrultusunda, sürdürülebilir ihracat artışı sağlanarak kısa, orta ve uzun vadeli ihracatımızın dünya ihracatındaki payının arttırılması amacıyla, potansiyel ürün ve hedef pazarlara odaklanmış bir bakış açısıyla ihracattaki katma değerin arttırılması, orta ileri teknolojili ve yüksek teknolojili ürünlere doğru uzmanlaşmanın gerçekleştirilmesi ve bu sürecin dijitalleşme, ar-ge, inovasyon, uluslararası markalaşma faaliyetleri ile desteklenmesine yönelik tüm unsurları kapsayan bir strateji olarak hayata geçirilecektir.